Hiện nay đồ gia dụng
inox đang ngày càng trở nên phổ biến, được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng bởi hình thức sáng bóng của vật liệu, trông rất sạch sẽ.
Theo TS Phạm Đức Thắng, Phân viện Vật liệu khoa học kim loại (Viện
Khoa học Vật liệu, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam), trên thị trường
hiện nay có nhiều loại inox giả. Chất liệu chính của các
sản phẩm này có thể là thép hoặc tôn sắt, mạ ngoài bằng một lớp đồng, niken và crom mỏng.
Tuy nhiên, có không ít trường hợp mua về dùng chưa được bao lâu thì
không còn sáng bóng nữa, mà bị xỉn màu, hoen ố, hay thậm chí có vết gỉ
và xuất hiện các lỗ nhỏ li ti như bị nổ
Theo TS Thắng, có thể phân biệt inox “xịn” và inox
mạ bằng độ sáng bóng của vật liệu. Inox mạ thường có độ bóng sáng loáng
trong khi inox “xịn” có màu sáng nhờ nhợ.
Những người có kỹ thuật cũng có thể sử dụng axit nóng
khoảng 70o để kiểm tra chất lượng inox. Nếu là inox mạ crôm sẽ đen sì,
trong khi inox tốt vẫn giữ nguyên màu sắc.
Ngoài ra, người tiêu dùng có thể thử bằng cách sử
dụng nam châm. Tùy vào thành phần inox mà các sản phẩm inox “xịn” hoặc
là không hút từ hoặc nếu có chỉ hút nam châm nhẹ, khi kéo ra lực ở tay
sẽ rất nhẹ nhàng.Còn inox mạ sẽ có độ hút mạnh, thậm chí chỉ đưa đến gần
đã nghe tiếng “tạch” vì nam châm bị hút vào kim loại. Khi lấy nam châm
ra sẽ thấy lực hút ở tay rất mạnh.
Trên thì trường inox xịn cũng hiếm
TS Đoàn Đình Phương, Phó viện trưởng Viện Khoa học
Vật liệu, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho biết, inox cũng có
nhiều loại, tùy thuộc vào hàm lượng các chất tạo thành.
Về cơ bản thành phần inox thường có 18% crom, 8%
niken, còn lại là sắt và các thành phần khác. Vì giá thành niken rất đắt
nên trong một số trường hợp, người ta có thể thay niken bằng mangan,
tuy nhiên sự thay thế này làm cho khả năng chịu ăn mòn của vật liệu rất
thấp.
Một loại thép không gỉ khác có thành phần 12% crom cũng có tính chất sáng bóng nhưng không được gọi là inox vì có tính hút từ.
Theo TS Đoàn Đình Phương, để phân biệt inox có chất
lượng tốt hay không chỉ có cách duy nhất là sử dụng máy móc để phân tích
thành phần, chứ không thể phụ thuộc vào các phép thử axit, thử độ hút
từ như phân biệt vật liệu mạ inox.
Theo TS Nguyễn Ngọc Phong (Viện Khoa học Vật liệu)
,đối với các vật liệu mạ inox, để tạo giá thành rẻ hơn nữa, nhà sản xuất
có thể sử dụng các chất mạ kém chất lượng, pha tạp nhiều chất hoặc
không mạ lớp đồng. Các chất mạ là kim loại nặng, nếu lẫn vào thức ăn,
lâu ngày, có thể tạo nên sự tích tụ kim loại nặng trong cơ thể, gây hại
cho sức khoẻ, thậm chí dẫn đến các bệnh nguy hiểm như gan, ung thư…
Các đồ gia dụng làm bằng inox kém chất lượng cũng
nhanh bị xỉn màu, xám ố hoặc thậm chí bị nổ bề mặt. Tuy nhiên, có hay
không nguy cơ thôi nhiễm kim loại nặng thì chưa thể khẳng định rõ ràng,
còn cần những nghiên cứu chính xác